ป่วยเบาหวาน ควรดูแลตัวเองอย่างไร ให้ห่างไกลปัญหาติดเชื้อจากเท้า

ปัจจุบันนี้ผู้ป่วยเบาหวานจำนวนมากมีปัญหาเรื่องแผลที่เท้าซึ่งหากเกิดขึ้น มักจะมีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย แถมยุคนี้มักเจอเชื้อดื้อยาในแผลเหล่านี้ และแผลเบาหวานที่เท้ามักจะรักษาให้หายได้ยาก อย่างน้อยก็ต้องใช้เวลาหลายเดือน และคนไข้จะต้องมีวินัยในการควบคุมเบาหวานด้วย หลายๆครั้งคนไข้ก็ไม่โชคดีเช่นนั้นก็จะต้องจบด้วยการตัดขาซึ่งทั้งหมอและคนไข้ก็รู้ดีว่าเมื่อตัดไปแล้วก็ไม่มีทางที่จะเอากลับคืนมาได้ครับ เคสผ่าตัดเคสสุดท้ายของผมเมื่อวันส่งท้ายปี พ.ศ. 2566 คือ การตัดขาผู้ป่วยแผลติดเชื้อที่เท้าจากเบาหวาน

จึงอยากจะขอฝากผู้ป่วยเบาหวานเอง หรือมีคนในครอบครัวเป็นเบาหวานก็ดี อย่างน้อยอยากจะขอสามเรื่องในปี พ.ศ. 2567 นี้

เรื่องแรก ขอให้คุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ดีทั้งระดับน้ำตาลในเลือดแบบปกติ(Fasting blood sugar) และระดับน้ำตาลสะสม(HbA1c) โดยการรับประทานอาหารอย่างระวัง รวมถึงฉีดยาให้ครบ

เรื่องที่ 2 ขอให้ใส่รองเท้าหุ้มส้นที่ไม่คับไม่หลวมจนเกินไปและใส่ถุงเท้า (ถุงเท้าควรกลับเอาตะเข็บออกด้านนอกเพื่อป้องกันไม่ให้ตะเข็บเสียดสีกับเท้า) ตลอดเวลายกเว้นตอนอาบน้ำหรือนอน เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดแผลที่เท้าทั้งจากวัตถุภายนอกมาทำให้เกิดแผลที่เท้าและการเสียดสี

เรื่องที่ 3 ขอให้ตรวจดูเท้าด้วยตัวเองอย่างละเอียดทุกวันว่ามีแผลใหม่ๆ มีเนื้อด้าน หรือผิวหนังเปลี่ยนสีหรือไม่ (รวมถึงนิ้วเท้าด้วย) ถ้ามีสิ่งเหล่านี้ขอให้รีบไปพบแพทย์โดยเร็วต่อให้แผลเหล่านี้ไม่เจ็บก็ตาม เพราะคนเป็นเบาหวานจะมีโอกาสเท้าชาต่อให้มีแผลก็ไม่รู้สึกเจ็บทั้งที่แผลแย่แล้วก็ตาม

หากปฏิบัติตามข้อแนะนำสามข้อนี้ หมอเชื่อว่าโอกาสเกิดแผลติดเชื้อที่เท้าจะน้อยลงอย่างมากแน่นอน

บทความโดย
นพ.สลักธรรม โตจิราการ
แพทย์เฉพาะทางด้านศัลยกรรมกระดูกและข้อ