รู้หรือไม่? สุขภาพใจ ส่งผลถึงสุขภาพกาย

รู้หรือไม่? สุขภาพใจ ส่งผลถึงสุขภาพกายได้

หลายคนอาจจะกำลังประสบกับปัญหาสุขภาพทางกายเรื้อรัง เช่น ความเจ็บปวดในตำแหน่งต่างๆ ของร่างกาย ระบบทางเดินอาหารทำงานผิดปกติ ซึ่งก่อให้เกิดความทุกข์ทางร่างกาย และยังส่งผลกระทบต่อจิตใจและพฤติกรรมด้วย

หลายคนมีความทุกข์ใจกับการรักษาที่ยาวนานและไม่ประสบผลสำเร็จดั่งที่ใจหวัง ทำให้เกิดความรู้สึกท้อแท้ เบื่อหน่าย หรือซึมเศร้า

บางคนตรวจร่ายกายจนครบถ้วนแต่ไม่พบความผิดปกติใดๆ ของร่างกายที่ชัดเจน จนมีผู้ป่วยหลายรายที่พยายามหาสาเหตุของอาการป่วย หรือหาทางรักษาหลายๆ วิธี จนอาจทำให้ผู้ป่วยได้รับอันตรายจากการทดสอบหรือการรักษาบางอย่างที่ไม่จำเป็น

โอกาสที่จะเกิดความผิดปกติของอาการทางร่างกายโดยที่ตรวจไม่พบสาเหตุที่ชัดเจนในประชากรทั่วไปอยู่ที่ประมาณ 5 - 7% พบได้ตั้งแต่ในวัยเด็ก วัยรุ่น หรือวัยผู้ใหญ่

สาเหตุที่เป็นไปได้ในผู้ป่วยที่มีอาการทางร่างกายจริงแต่ตรวจไม่พบสาเหตุที่ชัดเจน คือ อาจเป็นผลมาจากการที่ร่างกายมีการรับรู้ความรู้สึกทางร่างกายบางอย่างเพิ่มขึ้น ร่วมกับภาวะอารมณ์ความรู้สึกของตนเอง ที่จะกระตุ้นให้ความเจ็บป่วยทางร่างกายเพิ่มมากขึ้น

จากการศึกษาวิจัยพบว่าอาจมีปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดอาการทางร่างกายเรื้อรังและรุนแรง ได้แก่ การถูกละเลยในวัยเด็ก ความเครียดในวิถีชีวิตที่วุ่นวาย  การถูกล่วงละเมิดทางเพศ การดื่มแอลกอฮอล์และสารเสพติด เป็นต้น

อารมณ์ต่างๆ ที่เก็บไว้ในจิตใจนี้ไม่ว่าจะเป็นกังวล เครียด หรือเศร้า สามารถแสดงออกมาเป็นอาการทางร่างกายอย่างน้อยหนึ่งอาการ เช่น อาการปวด และทำให้ผู้ป่วยยิ่งคิดกังวลเกี่ยวกับอาการทางกายเพิ่มขึ้น จนมีผลรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันตามปกติ อาการเหล่านี้มักจะเป็นเรื้อรังนานอย่างน้อย 6 เดือนขึ้นไป

การจัดการอาการผิดปกติทางร่างกายดังกล่าวข้างต้น จำเป็นต้องอาศัยสัมพันธภาพที่ดีระหว่างแพทย์และผู้ป่วย มีการตรวจติดตามสม่ำเสมอต่อเนื่อง รับฟังความรู้สึกต่างๆ ที่อยู่ภายในจิตใจผู้ป่วย ให้ความรู้ความเข้าใจ สนับสนุนให้ผู้ป่วยมีการปรับตัวใช้ชีวิตประจำวันได้ใกล้เคียงปกติ ถึงแม้จะยังมีอาการทางกายอยู่ด้วยก็ตาม

อย่างไรก็ตามแม้จะได้รับการรักษาที่ครอบคลุมทั้งทางร่างกายและจิตใจแล้ว อาการผิดปกติทางร่างกายอาจจะมีอาการกลับมาเป็นใหม่ โดยมีอาการเป็นๆ หายๆ ได้ แต่หากผู้ป่วยสามารถทำงานหรือใช้ชีวิตประจำวันได้ดีขึ้น  อาการทางกายลดลง ถือว่าเป็นปัจจัยที่ดีในการพยากรณ์โรคที่ดีขึ้น

สามารถติดต่อนัดหมาย หรือรับคำปรึกษาเพิ่มเติม ได้ที่ โรงพยาบาลเฉพาะทางแม่และเด็กแพทย์รังสิต หรือ ติดต่อได้ที่เบอร์โทรศัพท์ 02-998-9888 ต่อ 3216 , 3217

บทความโดย
พญ.ชนม์นิภา บุตรวงษ์