“ลูกเกิดรอด แม่ปลอดภัย”
การฝากครรภ์ เป็นสิ่งแรกที่คนกำลังจะเป็นคุณแม่ต้องนึกถึง เพราะถือว่าเป็นเรื่องสำคัญอย่างมาก เพราะการพบคุณหมอในระหว่างการตั้งครรภ์จะช่วยลดความเสี่ยงต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นกับคุณแม่และลูกน้อยได้ เพื่อให้ลูกที่คลอดออกมามีสุขภาพที่แข็งแรงสมบูรณ์
เมื่อต้องไปพบหมอ หากคุณพ่อไปด้วยก็จะช่วยให้การดูแลระหว่างการตั้งครรภ์มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เพราะคุณพ่อจะได้มีส่วนร่วมรับรู้วิธีการดูแลครรภ์และการตัดสินใจในเรื่องอื่น ๆ เช่น การเลือกวิธีคลอด โดยทั่วไปแล้วแพทย์จะแนะนำขั้นตอนต่าง ๆ อย่างวิตามินที่ต้องรับประทาน การงดบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ การตรวจสุขภาพเป็นประจำ ฯลฯ อีกทั้งคำแนะนำของแพทย์ยังช่วยคลายปัญหาให้คุณแม่ได้อย่างเหมาะสม แทนที่จะไปฟังคนอื่นหรือจากที่คนอื่นแนะนำมา ไม่ว่าจะเป็นเรื่องอาการแพ้ท้อง การออกกำลังกาย ตลอดจนการทำอัลตราซาวนด์เพื่อดูความผิดปกติของลูกน้อยในครรภ์ เพราะฉะนั้นการฝากครรภ์จึงเป็นเรื่องจำเป็นอย่างยิ่ง
การฝากครรภ์เป็นสิ่งที่จำเป็นและมีประโยชน์ต่อการตั้งครรภ์เป็นอย่างมาก วันนี้หมอยกตัวอย่างข้อดีมาให้อ่านกัน
- เพื่อส่งเสริมสุขภาพร่างกายและจิตใจของคุณแม่ โดยหวังจะทำให้คุณแม่มีสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรงที่สุด เพราะหมอจะให้คำแนะนำและตอบคำถามเกี่ยวกับข้อควรปฏิบัติในระหว่างการตั้งครรภ์ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องอาหารการกิน การออกกำลังกาย การปฏิบัติตน และอื่น ๆ ที่อาจจะเป็นปัญหา ซึ่งคุณแม่สามารถสอบถามหรือให้คุณหมอตรวจได้ว่ามีความผิดปกติหรือไม่ อย่างไร
- เพื่อตรวจสอบดูว่าการตั้งครรภ์ดำเนินไปอย่างปกติหรือไม่ เพราะหมอจะช่วยวินิจฉัยโรคบางอย่างที่เกิดขึ้นในระหว่างตั้งครรภ์ที่อาจเป็นอันตรายต่อคุณแม่และลูกน้อยได้ เช่น ครรภ์เป็นพิษ โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ โรคโลหิตจาง ซิฟิลิส ติดเชื้อเอดส์ ฯลฯ รวมทั้งตรวจดูว่าท่านอนของลูกน้อยในครรภ์ดูผิดปกติหรือไม่ ถ้าผิดปกติจะได้ป้องกันแก้ไข หรือถ้าพบว่าโลหิตจางก็ต้องหาสาเหตุและใช้ยาบำรุงเลือดให้เข้มข้นมากขึ้น เพื่อช่วยเตรียมการช่วยเหลือได้ทันท่วงที
- ช่วยป้องกันหรือลดอาการแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นในระหว่างการตั้งครรภ์ เพื่อให้การตั้งครรภ์เป็นปกติและคลอดลูกได้ตามปกติมากที่สุด ถ้ามีโรคแทรกซ้อนหมอก็จะช่วยให้เกิดอันตรายน้อยที่สุด ติดเชื้อน้อยที่สุด หรือเสียเลือดน้อยที่สุด เป็นต้น
- ช่วยป้องกันอันตรายที่เกิดขึ้นกับทารกในครรภ์ เพราะการฝากครรภ์นั้นสามารถช่วยลดอัตราการแท้งบุตร การคลอดลูกก่อนกำหนด ลูกเสียชีวิตในท้อง หรือคลอดลูกแล้วเสียชีวิตได้มาก และยังช่วยป้องกันการอักเสบติดเชื้อในตัวลูกน้อยได้อีกด้วย
- ช่วยดูแลทารกในครรภ์ ทำให้ลูกน้อยในครรภ์เติบโตสมบูรณ์ แข็งแรง และมีน้ำหนักตัวที่เหมาะสม
ฝากครรภ์เมื่อไหร่ดี
คุณแม่ควรไปฝากครรภ์ให้เร็วที่สุด ในทันทีที่เริ่มรู้สึกว่าตัวเองกำลังตั้งครรภ์ อย่ารอจนใกล้ครบกำหนดแล้วจึงค่อยไปฝากครรภ์เป็นอันขาด ทางที่ดีที่สุดก็คือควรกันไว้ดีกว่าแก้ เพราะถ้าคุณแม่เกิดมีโรคแทรกซ้อนขึ้นมาในระหว่างนี้ก็อาจจะสายเกินแก้ได้นะคะ
และคำถามที่ได้ยินบ่อยๆ คือการฝากครรภ์ต้องเตรียมตัวอย่างไร และมีขั้นตอนของการฝากครรภ์อย่างไร
วันนี้หมอมีคำตอบ
- ซักถามประวัติอย่างละเอียด เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ที่เท่าไร ลักษณะการคลอด (ในกรณีไม่ใช่ท้องแรก) เคยแท้งหรือไม่ โรคประจำตัว ประวัติการเจ็บป่วย ยาที่กินเป็นประจำ เพื่อคัดกรองว่าใครมีภาวะครรภ์เสี่ยงสูงหรือไม่ เพื่อวางแผนการดูแลต่อไป
- ตรวจร่างกายอย่างละเอียด
- ชั่งน้ำหนัก เพื่อดูว่าน้ำหนักของคุณแม่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมหรือไม่ ถ้าไม่เปลี่ยนแปลงหรือเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อย ในระยะแรกช่วงแพ้ท้องอาจจะไม่เป็นอะไร แต่ในช่วงหลังถ้าน้ำหนักตัวยังไม่เพิ่มขึ้นหรือเพิ่มน้อยไป ก็ต้องมาดูว่าผิดปกติหรือเปล่า โดยจะพิจารณาทั้งจากคุณแม่และลูกในครรภ์ ถ้าแม่ผอมลงแต่ท้องโตปกติก็ไม่มีปัญหาครับ แต่ถ้าแม่อ้วนขึ้นแล้วลูกกลับไม่โต ตรงนี้แหละมีปัญหาแน่นอน
- วัดส่วนสูง ถ้าส่วนสูงของคุณแม่ต่ำกว่า 150 ซม.ก็อาจสัมพันธ์กับเชิงกรานแคบและทำให้การคลอดทางช่องคลอดยากลำบาก และต้องได้รับการผ่าตัดคลอดได้
- วัดความดันโลหิต คุณแม่จะต้องมีความดันโลหิตอยู่ในระดับปกติ เช่น 100/70 – 120/80 ถ้าความดันโลหิตสูงเกินไปก็อาจมีผลต่อคุณแม่และลูกในครรภ์ได้
- ชีพจร ดูแลร่างกายทั่วไป ดูแลเต้านม ดูการบวมตามร่างกาย
- ตรวจปัสสาวะ(urine analysis) เพื่อดูการติดเชื้อ และภาวะเสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวาน
- ตรวจเลือด แนะนำให้ตรวจหมู่เลือด ABO และ หมู่เลือด Rh,ความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด(CBC),ตรวจคัดกรองโรคโลหิตจางธารัสซีเมีย, ตับอักเสบบี, เอดส์ และซิฟิลิส
- ตรวจหาอายุครรภ์ด้วยเครื่องอัลตราซาวนด์ กรณีขนาดมดลูกไม่ตรงตามอายุครรภ์หรือจำวันแรกของประจำเดือนครั้งสุดท้ายไม่ได้
- ให้ยาบำรุงไปรับประทาน
การดูแลตัวเองของคุณแม่ตั้งแต่รู้ว่าตั้งครรภ์ จนคลอด เป็นสิ่งที่สำคัญ และควรได้รับการดูแลจากหมออย่างใกล้ชิด เพราะคงไม่มีอะไรจะดีไปกว่า การได้เห็นลูกน้อยที่ได้ลืมตาดูโลก ด้วยความแข็งแรง
บทความโดย
พญ.อัญสุมาลินทร์ คำขาว
